Doorgaan naar artikel

‘Eerder naar PMR Plus dan naar TMR’

Het nauwkeurig laden, zorgen voor voldoende plak en voldoende tijd nemen voor het mengen zijn belangrijk voor een homogeen voermengsel en het voorkomen van selectie. En dat is de basis voor succesvol TMR- of PRM-voeren.

Het nauwkeurig laden, zorgen voor voldoende plak en voldoende tijd nemen voor het mengen zijn belangrijk voor een homogeen voermengsel en het voorkomen van selectie. En dat is de basis voor succesvol TMR- of PRM-voeren.

Gaat TMR toenemen? Daarover lopen de meningen uiteen. Meer veehouders kiezen voor een hoger basisrantsoen met beperkte krachtvoeraanvulling. Goed ruwvoer, homogene voermengsels en groepen voeren, zijn cruciaal voor het succes van TMR.

Het aantal melkveebedrijven dat een TMR (Total Mixed Ration) toepast, ligt naar schatting tussen 5 en 10%. Bij een TMR mengen veehouders alle ruwvoer en krachtvoerachtigen in één rantsoen. Ze verstrekken een volledig mengsel aan het voerhek en voeren geen krachtvoer in melkstal of via krachtvoerboxen.

“Door verdere schaalvergroting in de melkveehouderij neemt TMR-voeren toe, dat staat voor mij als een paal boven water”, stelt Alle Visser, TMR-specialist van ForFarmers. TMR-voeren werkt het beste in combinatie met productiegroepen: vaarzen, verse en oudmelkte koeien en aparte rantsoenen voor droge koeien (close-up- en farr-offgroep). “Op grotere bedrijven kun je grotere groepen maken en dan loont het om hiervoor aparte rantsoenen te maken”, zegt Visser.

In Nederland gebruikt ongeveer 70% van de veehouders een voermengwagen. Het gros voert een PMR (Partial Mixed Ration) ofwel een gedeeltelijk gemengd rantsoen. Uit recent onderzoek van Agrifirm blijkt dat 4% van de melkveebedrijven volledig TMR voert. “Ongeveer 6% voert een zeer hoog basisrantsoen met daarnaast nog zeer beperkt aanvullend krachtvoer. Wij noemen dat PMR Plusbedrijven”, zegt Tom Vernooij, TMR-specialist van Agrifirm. “Wij zien een verschuiving in afzet van krachtvoer naar grondstoffen en maatmeel. Meer veehouders kiezen voor een hoog uitgebalanceerd basisrantsoen met beperkte krachtvoeraanvulling, bijvoorbeeld alleen krachtvoer in de melkrobot.” Klaas Coppens, productmanager rundvee van De Heus ziet ook een trend naar hogere basisrantsoenen. “Op die manier willen veehouders hun eigen ruwvoer beter benutten”, zeg Coppens.

Peter van der Vegt heeft als vertegenwoordiger van het Amerikaanse bedrijf Diamond V Mills wereldwijd 20.000 TMR-audits uitgevoerd op melkveebedrijven. In Nederland verkoopt hij Diamond V, een fermentatieproduct geleverd door Speerstra Feed Ingredients. “Ik verwacht dat TMR-voeren in Nederland zeer beperkt blijft. Het gros van de bedrijven is te klein om voldoende grote groepen te maken voor een zinvolle toepassing van TMR. Voor extensieve bedrijven met voldoende ruwvoer, heeft het ook weinig zin om te gaan mengen.”

Voerbenutting stijgt

De belangrijkste voordelen van TMR zijn een stabiele pens-pH, een betere penswerking en hogere benutting van het rantsoen. “Door gelijktijdige opname van ruwvoer en krachtvoer is de pens-pH stabieler en kan de koe het voer beter benutten”, zegt Vernooij. Visser vult aan: “Als veehouders de smakelijkheid van een TMR verhogen door toevoeging van perspulp, maismeel, corngold of tarwegistconcentraat stijgt ook de droge stofopname.”

TMR betekent een gelijkmatig rantsoen over de gehele lactatie. De verse koeien pieken minder snel en minder hoog, maar de productie is wel persistenter, omdat er geen afbouw is in krachtvoer. Uiteindelijk leidt dat tot een hogere voerefficiëntie en meer melk.

Een TMR met veel droge producten heeft water nodig om alles aan elkaar te laten plakken. ForFarmers onderzocht in 2019 de wateropname van afzonderlijke voedermiddelen. “Elk product heeft een cijfer voor waterabsorptie. Droge pulp neemt bijvoorbeeld heel veel water op en stro heel weinig. Met cijfers voor absorptiekwaliteit in combinatie met de hoeveelheid droge stof, weten we precies hoeveel water er bij een specifieke TMR moet. Dat is belangrijk, omdat toevoegen van te veel water leidt tot te snelle rantsoenen met meer risico op pensverzuring”, zegt Visser. “We balanceren het rantsoen niet alleen uit op nutriënten en mineralen, maar ook op prijs. Met maatwerkmeel waaraan biotine, organisch gebonden mineralen en bestendig vet is toegevoegd zijn geen extra zakjes nodig voor toevoegingen aan de voermengwagen en dat wordt enorm gewaardeerd.”

Coppens adviseert ook een hoge energie- en eiwitdichtheid van een TMR. “Alleen dan haal je er meer melk en extra rendement uit. Een aparte vaarzengroep geeft veel extra rendement, evenals eiwitbesparing met het voeradditief PMR+”, zegt Coppens. Een goede toepassing van TMR bevordert ook de gezondheid. “Geen gedoe met een koe is ook heel belangrijk. Ander voordeel zijn lagere voerkosten door het voeren van veel enkelvoudige producten”, zegt Vernooij.

Maar TMR heeft ook nadelen, zoals een groter risico op vervetting van oudmelkte dieren. TMR combineren met weidegang is ook moeilijk (zie tabel Voordelen en nadelen van TMR). De voerovergangen tussen TMR-productiegroepen, kan bij elke overgang leiden tot een dip in de melkproductie. “Om dit te beperken, proberen we verschillen in afbraakkarakteristieken tussen rantsoenen zo klein mogelijk te houden. Als je pensafbreekbare eiwit- en koolhydraatfracties zo constant mogelijk houdt, zorgt dat ook voor een gelijkmatige pensfermentatie in de gehele lactatie”, zegt Coppens. Omdat koeien met een TMR persistenter zijn, kunnen ze bij droogzetten nog wel 30 liter melk geven. “Verschraling van het rantsoen eind lactatie helpt hierin, maar dan heb je weer een aparte voergroep met weinig koeien”, zegt Vernooij.

Droge koeien en robotmelken

De voedingsspecialisten zijn het met elkaar eens dat een goed rantsoen voor droge koeien cruciaal is voor een succesvol TMR-systeem. Dat betekent optimalisatie van kation-anionbalans van droge koeien en specifieke rantsoenen voor verse koeien. “Een hoge ­drogestofopname in de droogstand is de sleutel. Want dat stimuleert een hoge droge stofopname in het begin van de lactatie”, zegt Coppens. “Het voorkomt mobilisatie van ­lichaamsvet en conditieverlies van verse koeien en te vet worden aan het eind van de ­lactatie.” Dat zorgt voor geconcentreerde biest, een hoge opstart, een meer persistente melkproductie en het verlaagt de kans op melkziekte en aan de nageboorte staan. Strikt genomen, past TMR op melkrobotbedrijven minder goed. “PMR Plus past op deze bedrijven beter, want voeren van brok in de robot stimuleert het robotbezoek”, zegt Vernooij. Visser ziet bij robotmelkers steeds vaker een hoog basisrantsoen in combinatie met slechts 5 kilo lokbrok per koe in de robot.

‘Hogere voerefficiëntie en meer melk met TMR’

Vanaf 2008 voert Schuurmans een TMR. Aanleiding was een nieuwe stal in 2007 en uitbreiding in aantal koeien van 140 naar 300. “We willen een stabiel rantsoen. Omdat we ook vrij intensief zijn, relatief veel voer aankopen en al voerden met een voermengwagen, past TMR goed. Ook wilden we af van onrust rondom voerboxen”, zegt Hendrik Schuurmans. Het gemengde rantsoen bestaat uit graskuil, mais, sojaraap, perspulp, tarwegistconcentraat, bierbostel, gerst- of tarwemeel, sodagrain en Blendixmaatwerkmeel.
Sinds 2015 worden de koeien drie keer daags gemolken, gedeeltelijk uitbesteed aan medewerkers. De melkproductie is 2.000 liter per koe hoger dan in 2008, deels dankzij vaker melken. “Maar ook door een betere benutting van het gehele rantsoen en een persistentere melkproductie. De rantsoenefficiëntie is gestegen van naar 1,45.” De voerkosten zijn met € 10 per 100 kilo melk gelijk gebleven, terwijl de voerprijzen wel zijn gestegen. “Ik voer met TMR niet goedkoper dan met PMR, maar wel veel efficiënter, want mijn koeien benutten het voer beter.”
“Met verder optimaliseren van TMR wil ik naar 11.500 tot 12.000 liter per koe”, zegt de Friese veehouder. Om vervetting van oudmelkte koeien te voorkomen, voert hij specifieke rantsoenen aan vier groepen: droge koeien, verse koeien tot 40-50 dagen in lactatie, een groep tot 150-180 dagen in lactatie en een oudmelkte groep. “In overleg met de TMR-specialist zoek ik naar verbetering van voerefficiëntie met voormengsels van water, meel, bierbostel en perspulp.”
De droge koeien staan in twee groepen. De close-upgroep krijgt via een krachtvoerbox nog wel brok, dagelijks 2 kilo per koe. “Extra vitaminen, mineralen en spoorelementen helpen melkziekte voorkomen en zorgen voor een goede opstart van verse koeien. Dat is een belangrijke basis voor een persistente productie en veel melk.”

Tips verbetering benutting vanTMR

* Voorkom selectie door een optimaal mengproces, voldoende plak en een homogeen voermengsel. Neem voldoende tijd voor het mengen.
* Gebruik alleen een goede kwaliteit ruwvoer, let op een goede conservering en goed in- en uitkuilmanagement.
* Stel de mengwagen goed af met de juiste capaciteit, scherpe messen, omwentelingen, volume en laad nauwkeurig het berekende rantsoen.
* Haksel gras kort, want kortere delen conserveren beter en mengen beter.
* Zorg 24 uur per dag voor voldoende vers voeraanbod, want dat zorgt voor een stabiele pens-pH en een hoge voeropname, ook van ranglage dieren.
* Laat u goed adviseren over de componenten in het rantsoen en de laadvolgorde, want dit is maatwerk per ­bedrijf.
* Maak eventueel een voormengsel, want inweken van enkelvoudige eiwit- of zetmeelrijke producten, waar koeien graag op selecteren, helpt zeker om selectie te voorkomen.
* Maak productiegroepen om per groep redelijkerwijs op de norm te voeren.
* Overweeg om drie keer daags te melken, om de genetische potentie van de veestapel goed te benutten. In combinatie met TMR verhoogt dat de persistentie en het voorkomt vervetting van oudmelkte dieren.
* Selecteer koeien die sterk vervetten en minder persistent zijn uit de veestapel.
* Zorg met tochtdetectie en scannen dat koeien op tijd drachtig worden, want dat voorkomt vervetting door laat drachtig worden.
* Zorg voor een goed droogstandrantsoen en goed management van droge koeien, want dat is bepalend voor een goede en gezonde opstart van de dieren.
* Zorg voor een strak klauw-bekapprotocol, want gezonde klauwen zijn een must voor vruchtbaarheid, productie en persistentie en erg ­belangrijk voor een succesvol TMR.
* Zorg voor een kort, overzichtelijk en controleerbaar voerprotocol, zodat iedereen die voert dat op dezelfde ­wijze doet.
* Overweeg structuurbronnen weg te laten uit het rantsoen. Want dat verhoogt de energiedichtheid van het rantsoen en de energieopname door de koe met meer melk en een hogere voerefficiëntie als resultaat.

Voordelen en nadelen van TMR

+ Een constant, uitgebalanceerd rantsoen (bij goed mengen is elke hap 24 uur hetzelfde)
+ Stabiele pens-pH, goede penswerking
+ Hogere benutting alle voeringrediënten en hogere voerefficiëntie
+ Persistentere melkproductie
+ Meer rust in de koppel (geen krachtvoerboxen)
+ Minder stress, meer gevreten aan het voerhek
+ Precies weten wat je voert (voerefficientie, restvoer etc.)

– Verse koeien krijgen te weinig energie en oudmelkte koeien te veel
– Risico op vervetting oudmelkte koeien en risico op problemen afkalven en vruchtbaarheid
– Hoge melkgift bij droogzetten
– Hoge investering in opslagcapaciteit voor veel verschillende voedermiddelen
– Risico op laad- en mengfouten als meer mensen voeren
– TMR vraagt veel discipline en nauwkeurigheid (als het fout gaat, gaat het ook goed fout)
– Niet te combineren met weidegang
– Bij wisselingen van groepen terugval in melkproductie vanwege sociale rangorde

Share this

Gerelateerde artikelen

Beheer
WP Admin