Passie en geld bij melkveehouder en bierbrouwer

Melkveehouder René Luimes en bierbrouwer Steve Gammage gaan zo op in het gesprek over ondernemen dat het bier op ­tafel haast onaangeroerd blijft. De melkveehouder hoort met stijgende bewondering het verhaal aan van de Engelsman die in 2010 zijn schildersbedrijf verkocht om van zijn grote hobby bier een bedrijf te maken, dat volgend jaar 250.000 liter speciaalbier brouwt en die droomt van 8 tot 10 miljoen liter. Dat hij daarvoor momenteel zo’n 80 uur in de week werkt met een beperkt inkomen, maakt hem niks uit zolang hij maar het vooruitzicht heeft van een succesvolle brouwerij.

Passie en geld

Het sluit aan bij Luimes’ beeld van een goede ondernemer. “Dat is iemand met passie, die volledig achter zijn eigen product staat en die ernaar streeft om steeds met iets aparts te komen. Maar ondernemen is ook geld verdienen”, voegt hij er meteen aan toe. Het spreekt René Luimes aan. Hij herkent de economische betekenis en de gedrevenheid. “Je moet er bovenop zitten. Maar je moet ook heel goed de kansen benutten die zich voordoen.” En een belangrijk kenmerk van een ondernemer is voor hem, dat niet de adviseur maar hij de beslissingen neemt. “Je hoort zelf aan het stuur te staan.”

Luimes typeert zichzelf als een ondernemer, die de zaken goed kan overzien, goed kan cijferen, de hoofdlijnen eruit kan halen en die ze weet te vertalen naar de praktijk. “Maar ik kan ook heel goed los laten. Dat kan ook omdat ik een hele goede medewerker heb. Goed personeel is goud waard.” Hij heeft een medewerker omdat hij er zelf een parttime baan bij heeft.

Steve Gammage knikt bevestigend maar zegt er meteen bij dat hij juist niet de zaken kan loslaten. “Mijn zoon, die sinds een jaar in het bedrijf zit, roept steeds dat ik vooral leiding moet geven en zaken aan anderen moet overlaten. Maar ik wil er juist steeds bij zijn: het personeel stimuleren: zorgen voor blije gezichten bij de brouwketel. En alles van brouwen tot aan de verkoop op de voet volgen.” Dat laatste is ook essentieel. “Wij hebben wel 400 klanten. Als je die een maand vergeet, stappen ze over naar een ander. En, hoe goed het bier ook is, ze kopen allemaal voor de prijs.”

Zoeken naar draagvlak

Voor René Luimes hoeft dat rechtstreekse contact met die klant niet. Hij parkeert zijn melk bij FrieslandCampina en die zorgt maar voor een goede melkprijs. “Zelf verkopen is voor mij niet interessant.” Wel steekt hij tijd in contact met de consument/burger, via bedrijfsbezoeken en rondleidingen vertelt hij het verhaal van zijn melkveebedrijf. “Het gaat om draagvlak. Dat wordt steeds belangrijker. Die burger bepaalt of ik over 20 jaar nog boer kan zijn of niet.” Daarom moet er volgens hem volop met die mening van de burger rekening worden gehouden. De veehouder vertaalt dat in bewust koeien in de wei, zuinig zijn op de bodem, geen overlast geven door bijvoorbeeld voor het weekend mest uit te ­rijden.

Het is ook een van de redenen waarom hij meedoet in het project Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers, waarbij 285 boeren werken aan de vruchtbaarheid van de bodem door efficiënter met mineralen en met voer om te gaan. “Daarmee laten we zien dat we heel bewust bezig zijn. Dat slaat aan. Zelfs in Den Haag hebben ze het over ons project.”

Voor Steve Gammage is het allemaal niet zo relevant. “Duurzaamheid? Daar zijn wij niet zo mee bezig. Ja, misschien straks zonnepanelen op het dak, maar voor de rest is het vooral speciale bieren brouwen.” Daarbij ziet de Achterhoekse ondernemer dat er inmiddels meer dan 600 kleine brouwerijen zijn, waarvan een flink deel het volgens hem niet gaat redden. Met speciaalbieren met allure (craft-bieren) en groei wil hij nadrukkelijk bij de blijvers horen.

Bier voor € 12

In Amsterdam betalen gasten in een restaurant wel € 12 voor een fles nightporter-bier van de Bronckhorster Brewing Company uit Rha. Dat krijgt Steve Gammage absoluut niet voor zijn speciaal bier. Hij verkoopt het voor hooguit € 3,00 tot € 3,75 euro per liter aan de groothandel en wat er daarna met de prijs gebeurt moeten de volgende schakels weten. Maar het tekent wel het enorme prijsverschil met melk: zo’n 38 cent voor de melkveehouder en het dubbele in de winkel. Absurd vindt de bierbrouwer die verschillen. En nog onbegrijpelijker vindt hij de bedragen die een veehouder vanwege de fosfaatrechten moet ­betalen als hij er een koe bij neemt. “Dat zou mij € 12.500 per koe kosten”, meldt René Luimes. Hij moet het bedrag herhalen, want de bierbrouwer staat perplex. “Ongelooflijk. Ik vind de accijns die ik op bier moet betalen (omgerekend zo’n acht cent per glas bier) al enorm”, reageert hij. Die accijns verrekent hij in de kostprijs, die hij bij de groothandel en andere klanten in rekening brengt. “Lager dan die kostprijs verkoop ik niet”, klinkt het heel resoluut eraan toevoegend dat hij scherp is op kostencalculatie. De melkveehouder kan niet verrekenen; hij is afhankelijk van de prijs die de zuivelonderneming realiseert.

Geen fosfaat kopen

Rene Luimes is niet van plan is om zoveel geld voor fosfaat neer te tellen. “Dat gaat ten koste van mijn marge.” En die is voor hem heilig. “Daar wordt bij investeringen als de fosfaatrechten te weinig naar gekeken.” Hoe hoog die marge is, geeft hij niet prijs, maar wel is hij voldoende voor een behoorlijk inkomen en voor de mogelijkheid om geld opzij te leggen voor investeringen.

Wat Luimes als ondernemer doet, staat steeds in het teken van het verbeteren van die marge.”Optimaliseren”, is het trefwoord dat hij in dat kader meerdere keren noemt. “Want het kan altijd beter.” Bierbrouwer Gammage knikt instemmend. Daarbij signaleert de Achterhoekse melkveehouder wel een dilemma: om de kostenstijgingen in de toekomst op te vangen is in zijn visie groei noodzakelijk, maar de fosfaatregelgeving blokkeert dat. “We zitten klem.” Hij put hoop uit de kans dat binnen tien jaar die fosfaatrechten verdwijnen. “Maar dan komt er ongetwijfeld iets anders voor in de plaats. Wellicht CO2-rechten.” Kortom, afwachten wat er gebeurt en vooralsnog koersen op een goede marge.

Niet naar de bank

En hij heeft als regel dat hij liever niet bij de bank leent. “Ik ben voorzichtig, misschien is het ouderwets, maar als we iets niet zelf kunnen betalen, doen we het niet.” Ook de bierbrouwer klopt niet bij de bank aan, maar voor het opzetten van zijn bedrijf moest er wel geld op tafel komen. Investeerders hebben geld in zijn brouwerij gestoken. “Dan moet je wel een goed plan hebben, waar zij in geloven en je moet een speciaal product maken.”

Gammege beseft dat het met risico’s gepaard gaat, maar dat is een ondernemer eigen. “Daar kun je van wakker liggen, maar wat helpt dat?” René Luimes haakt in: “Ik slaap rustig. Door te werken met protocollen en te zorgen voor een hoge gezondheidsstatus doe je er alles aan om risico’s uit te sluiten. Het grootste risico is je personeel. Zorg dat dat goed voor elkaar is.”Helemaal eens, reageert Steve Gammage instemmend.

De telefoon gaat. Een order uit Amerika voor bier. De ondernemersontmoeting wordt meteen beëindigd, want er moeten zaken worden gedaan. “Ik wil nog een keer verder praten. Ik kom zeker nog bij je in de stal kijken”, roept Steve Gammage nog snel ten afscheid.