De reproductie van de Nederlandse melkkoe kan naar een hoger niveau met meer focus op vruchtbaarheidsmanagement. Amerikaanse veehouders zijn veel proactiever om koeien vlot te insemineren en dat verbetert de vruchtbaarheidresultaten.

Een te lage voeropname bij droge en verse koeien, te zien aan minder goede pensvulling, is vaak het gevolg van een te hoge stal- of hokbezetting. Van der Vegt adviseert een bezetting van 80% bij transitiekoeien en voldoende vreetplaatsen. Sweep vindt het bijhouden van de conditiescore van droge koeien van belang. Het beperken van vervetting (te grote conditietoename) of vermagering (te groot conditieverlies) helpt om vervolgproblemen zoals een moeilijke bevalling, melkziekte of ketose te voorkomen.

Amerikanen investeren volgens Van der Vegt meer in optimalisatie van melkvee- en droogstandsrantsoenen dan Nederlandse veehouders. “Zij weten precies wat de drogestofopname is van hun koeien, in Nederland is dat nog lang niet altijd het geval.” Amerikanen vinden dat het droge koeienrantsoen het beste rantsoen moet zijn. Elke dag vers voer, geen selectie en goed uitgebalanceerd in voedingswaarde en mineralen. “Daarnaast streven ze naar constante rantsoenen, omdat koeien het beste gedijen met rust, reinheid en regelmaat”, vertelt Van der Vegt. “Nederlanders hebben de neiging om continu aan de knoppen te draaien. Doe dat vooral niet als het goed loopt.”

Rondom afkalven zijn hygiëne en koecomfort belangrijk om infecties en verlaagde weerstand door stress te voorkomen. “Zorg ook voor voldoende ruimte voor kalfkoeien om een piek in het aantal afkalvingen op te vangen, want dat gaat soms mis”, zegt Van der Vegt. Het apart huisvesten van verse koeien is sowieso een aanrader om deze groep goed te kunnen controleren op voeropname en gezondheid. Standaard temperaturen en vijf dagen na afkalven opvoelen of de koeien schoon zijn, is aan te bevelen. “Wacht niet tot een koe een baarmoederontsteking ontwikkelt, maar werk preventief”, meent Sweep. “Zorg voor voldoende energie in het begin van de lactatie, bij voorkeur glycogene energie met bestendig zetmeel en let op de krachtvoergift bij lagere ruwvoeropname om pensverzuring te voorkomen.”

Tochtsignalering en drachtcontrole

Ondersteuning van tochtsignalering met stappentellers of activiteitmeting in halsbanden is op grote melkveebedrijven nuttig. “Op het oog zie je 50% van de tochtige koeien, met technische hulp, haal je een tochtdetectie van 75 tot 90%”, zegt Van der Vegt. Ook Sweep ziet de meerwaarde van dergelijke systemen op grotere melkveebedrijven. “Zeker omdat de laatste jaren de tochtduur is afgenomen. Dan heb je minder tijd om tocht op het oog te zien. Koeien die ’s nacht tochtigheid tonen, mis je dan al”, aldus Sweep. Zij vindt dat het fokken van een functionele, productieve en robuuste koe ook bijdraagt aan vruchtbaarheidsverbetering. “Let wel op inteelt, want dat heeft een negatief effect op reproductie.”

Huub Peek van fokkerijadviesbureau Peek & Van der Kroon bevestigt dat. “Op DNA-niveau is al langer te verklaren dat inteelt leidt tot minder goede vruchtbaarheidsresultaten. Bij Holstein, Jersey, Brown Swiss en Fleckvieh zijn letale haplotypes of erfelijke gebreken gevonden die kunnen leiden tot embryonale sterfte. Haplotypes zijn stukjes DNA die recessief overerven net als CVM, BLAD of de roodbontfactor. Bij paring van twee dragers van hetzelfde haplotype leidt dat bij een kwart tot embryonale sterfte”, legt Peek uit. “Letale haplotypes zijn wijdverbreid, omdat stieren als O Man, Jocko Besn en Shottle dragers zijn van deze haplotypes.” Peek & Van der Kroon houdt in paringsadviezen rekening met inteeltbeperking en met bekende dragers van letale haplotypes om embryonale sterfte te voorkomen.

Drachtcontrole is op Amerikaanse bedrijven gemeengoed. Sweep zegt dat dit op sommige bedrijven in Nederland nog niet gebeurt en dat is zeker een beperking in verbetering van reproductieresultaten. Want hoe sneller duidelijk is dat een koe niet drachtig is, hoe eerder veehouders hierop actie kunnen ondernemen.

Vanaf 30 dagen na inseminatie is scannen van koeien op dracht mogelijk en vanaf 42 dagen kan rectaal onderzoek plaatsvinden. Ook kunnen melkveehouders via MPR Dracht een melkmonster laten onderzoeken op bepaalde eiwitten in de melk die dracht voorspellen vanaf 35 dagen na insemineren. “Amerikanen sturen op zogenoemde key perfomance indicators, zoals bijvoorbeeld aantal geïnsemineerde koeien, aantal drachtige koeien, aantal herinseminaties en aantal open koeien. En ze hebben protocollen voor open koeien om deze zo snel mogelijk weer drachtig te krijgen”, zegt Van der Vegt. “Want zij realiseren zich dat elke drachtige koe bijdraagt aan de melkproductie van volgend jaar.”

Sweep zegt dat in de VS het inseminatiegetal hoog is en synchronisatie met hormoonbehandeling veel voorkomt. “Het is de vraag of dat maatschappelijk gewenst is. Al jaren blijkt uit onderzoek dat Amerikaanse veehouders veel geld laten liggen, omdat de gemiddelde koeleeftijd te laag is”, zegt Sweep. Van der Vegt betwijfelt of dat waar is. Sweep merkt dat in Nederland juist wordt gestreefd naar gezonde koeien die probleemloos melken en een lange levensduur hebben.