Anders financieren
Veehouders hebben een aantal alternatieve financieringsvormen ter beschikking. Een deel heeft te maken met vreemde partijen die geld in grond willen steken. Zo kunnen investeringsmaatschappijen in theorie grond financieren, maar dat gebeurt volgens Scholte nauwelijks. “De veehouder betaalt meer en heeft minder zeggenschap. Beide moet je niet willen.”
Dichterbij huis is een familielening; dat gebeurt zowel bij de overname als bij een uitbreiding in grond of gebouwen. Ondernemer en familieleden maken afspraken over looptijd, aflossing en rentepercentage. Familieleden kunnen op deze manier voor tonnen in een bedrijf hebben zitten. Een nadeel is dat voor degenen die het geld in het bedrijf hebben zitten, er geen garantie is bij een faillissement. Een ‘zacht’ nadeel is dat geld lenen binnen de familie tot persoonlijke problemen kan leiden. Buiten de familie kunnen ook andere externen een deel van de investering betalen. Denk ook aan de buurman die zijn grond verkoopt en het geld beschikbaar stelt.
Een andere vorm is crowdfunding; daarbij investeren burgers en/of bedrijven in een bedrijf. In de landbouw zijn enkele voorbeelden van kleinschalige projecten. Ondernemers presenteren hun kredietaanvraag op sites van platforms met een propositie aan potentiële investeerders: ze geven er aan hoeveel geld ze nodig hebben, hoe snel ze dat kunnen terugbetalen en wat ze daarvoor teruggeven. Een beperking is dat looptijden kort zijn en de rente relatief hoog. In de praktijk gebeurt het voor gangbare bedrijven nauwelijks.
Wat een ondernemer zelf kan doen, is geld vrijmaken door elders grond te verkopen waardoor geen of minder financiering via de bank nodig is. Het meest voor de hand liggend is verkoop of in het in erfpacht geven van grond op afstand. Dat hoeft niet dezelfde oppervlakte te zijn als de aan te kopen grond, maar wel voldoende om het economische plaatje rond te breien.
Pacht of erfpacht
Ook zonder het verkrijgen van eigendom kunnen veehouders hun grondareaal vergroten. Een grondgebruikersverklaring, pacht of erfpacht kunnen een goed alternatief zijn met vaak per saldo lagere lasten. In toenemende mate wordt eigendom en gebruik van de grond gesplitst. “De € 1.200 tot € 1.500 per hectare die een veehouder aan pacht betaald is altijd lager dan de bijvoorbeeld € 3.500 rente en aflossing.” Nadelen zijn er natuurlijk ook, zoals minder zekerheid en niet benutten van de waardestijging.
Bij erfpachtfinanciering (sale-and-lease-backconstructie) verkoopt de ondernemer grond aan een vastgoedorganisatie en huurt deze vervolgens terug in de vorm van erfpacht. Als jaarlijkse pachtprijs betaalt hij een vergoeding in de vorm van een canon. Voor de pachtperiode wordt een termijn afgesproken van minimaal 26 jaar. Voordelen zijn de lange gebruikszekerheid en lage financieringslasten. Het verbetert de liquiditeitspositie van de ondernemer. Een nadeel is een maximale financiering van 70 tot 80% van de marktwaarde. Het levert uiteindelijk geen eigendom op, de waardestijging zit bij de investeerder en als de looptijd is afgelopen is er geen recht op verlenging. Een ander nadeel is dat de canon jaarlijks stijgt met de inflatie, bijvoorbeeld jaarlijks 2%. Er zijn vaak wel interessante mogelijkheden voor terugkoop.