Moet je voederwinning uitbesteden aan de loonwerker of kiezen voor eigen mechanisatie? Het totale plaatje bepaalt de uitkomst.

6 tot 12 cent per kilo melk

Kun je de arbeid rond zetten, dan blijft het de vraag of je wat kunt verdienen door de voederwinning zelf te doen. Zo’n rekensom valt wel te maken maar moet je echt per bedrijf maken. Op de achterkant van de sigarendoos valt er wel wat te becijferen, maar de uitkomst is voor ieder bedrijf verschillend. Eerder rekenden we alleen met de mechanisatiekosten maar tegenwoordig rekenen we steeds vaker een vergoeding voor de arbeid mee, vertelt adviseur rundvee Jan Dortmans van DLV Advies. Dortmans komt vooral bij ­bedrijven in het zuiden van het land en stelt terecht dat wanneer er personeel in dienst is, je zeker ook de beloning voor de arbeid mee moet nemen om te bepalen welke klussen je beter zelf kunt doen en welke je beter kunt uitbesteden. Zeker bij bedrijven met uitbreidingsplannen is daar de laatste jaren veel aan gerekend bevestigen de adviseurs, ook omdat financieringsplannen een goede onderbouwing vragen.

Hoe efficiënt kun je zelf de machines inzetten is dan de vraag. Vraag je een veehouder naar de kosten voor de voederwinning in eigen beheer dan blijven ze je in eerste instantie vaak het antwoord schuldig, stelt Sjon de Leeuw die in zijn werkgebied de ervaring heeft dat veehouders die vrijwel alle mechanisatie zelf doen kosten maken die variëren van 6 tot 12 cent per kilo melk. Dat betekent dat er bedrijven zijn waar op mechanisatiekosten best nog wel wat te halen valt. Maar het illustreert ook hoe divers bedrijfsvoeringen zijn waardoor de vraag wanneer eigen mechanisatie rendabel is, ook niet meteen te beantwoorden is.

Niet alles in geld uit te drukken

Ga je rekenen aan het kostenplaatje van eigen mechanisatie en vergelijk je dat met het tarief van de loonwerker, dan zijn er maar weinig bedrijven waar eigen mechanisatie voordeliger is, weten de bedrijfsadviseurs. ­Behalve de directe rekensom van mechanisatiekosten tegenover de kosten van de loonwerker zijn er andere argumenten die mede bepalend zijn maar niet makkelijk in geld uit te drukken.

Mooi werk

Koele rekenaars komen vaak tot de conclusie dat de kosten van eigen mechanisatie niet met het loonwerktarief kunnen concurreren. toch is er een categorie veehouders die het toch wel mooi vindt om de voederwinning zelf mee te maken. Ben je een machineman of een koeienman? De ultieme machineman wordt zelf loonwerker. Er zijn veehouders 
met een werkplaats met de allures van een ­mechanisatiebedrijf. De koeienman zal het een dure hobby noemen, maar hoe erg is het als iemand plezier heeft in zijn werk?

Dat verklaart ook voor een belangrijk deel het verschil in de kosten van 6 of 12 cent per kilo melk. Hoe goed ben je in wat je doet? Er zijn ook andere argumenten die minder makkelijk in geld zijn uit te drukken maar die voor een individueel bedrijf wel bepalend kunnen zijn. Voor de een telt het wel en voor de ander is de vraag helemaal niet aan de orde of je de loonwerker ook op zondag kunt bellen? Om te maaien op het ideale moment voor maximale suikers in het gras heb je slechts een paar uur per dag, maar de loonwerker die scherp concurrerend werkt zal niet altijd op afroep beschikbaar zijn. Steeds meer boeren stemmen goed af met de loonwerker waardoor uitbesteden ook beter past in de bedrijfsvoering, stelt Jan Dormans. “Wij werken eraan om steeds meer ook gesprekspartner voor de veehouder te zijn”, stelt Robert Alferink, planner bij loonbedrijf Roelofs in Lemelerveld. Zoals de veevoederleverancier probeert om samen met de veehouder tot een optimale bedrijfsvoering te komen zo proberen wij als loonwerker ook tot oplossingen te komen die voor de veehouder het beste resultaat geven.

Gras, mais, zomerstalvoedering

Loonwerktarieven schelen per loonwerker en per regio. Er wordt in Nederland gras gemaaid voor zowel € 20 als voor € 35 per hectare. Wat een rol speelt in die tarieven is de grootte van percelen, hoe verspreid liggen de percelen en hoeveel is er per keer te maaien of te kuilen? “We zien geen duidelijke trend naar loonwerk of eigen mechanisatie”, stelt Dries Gerbens, verkoper bij Mechanisatiebedrijf Meinderts in het Friese Wergea. Wel ziet de Friese mechanisatieleverancier dat door de ontwikkeling die veehouderijbedrijven doormaken ook geregeld de strategie wordt bijgesteld. Met arbeid als een belangrijke factor kiest de een voor eigen mechanisatie, de ander juist meer voor loonwerk.
Doet een bedrijf aan zomerstalvoedering dan is er al een trekker met een opraapwagen aanwezig. Is arbeid beperkend, dan komt de loonwerker kuilen en wordt er vaak voor zomerstalvoedering een gebruikte opraapwagen gekozen. Maar het kan ook een nieuwe worden om zelf te kuilen als er een medewerker of medefirmant bijkomt. Maatje grotere trekker en een achtermaaier erbij en de rekensom kan beginnen. Behalve te kuilen is er ook nog mest uit te rijden. De manier van voeren bepaalt ook of er al een trekker of een shovel aanwezig is die de kuil aan kan rijden. Is er mais van eigen land dan is de loonwerker een voor de hand liggende keuze maar ook op die regel zijn uitzonderingen. Kortom, de factoren die een rol spelen zijn bekend maar de rekensom moet ieder bedrijf voor zichzelf maken. En je moet weten waar je als ondernemer goed in bent.